عده‌ای به غلط تصور می‌کنند شعر کودک و نوجوان ارزش کمتری دارد


انسیه موسویان شاعر کودک و نوجوان در گفتگو با خبرنگار مهر درباره اوضاع امروز شعر کودک و نوجوان گفت: وضعیت شعرهای کودک و خردسال بهتر است اما شعر نوجوان در حال حذف شدن از ادبیات کودک و نوجوان ماست. البته این اتفاق به عوامل مختلفی بستگی دارد که باید آنها را بررسی کرد، ولی من با این صحبت‌ها که چند سالی است حرف از بحران مخاطب می‌زنند مخالف هستم. من شجاعانه می‌گویم ما اصلا بحران مخاطب نداریم. اگر کار خوب نوشته شود و به خوبی عرضه و معرفی شود، مخاطب خودش را پیدا می‌کند.

اعتقادی به بحران مخاطب ندارم

وی نپرداختن به شعر کودک و نوجوان را یکی از عوامل در کاهش فروش این آثار دانست و گفت: چطور می‌توانیم در جامعه‌ای که پانزده شانزده میلیون دانش‌آموز داریم، از یک کتاب تنها ۵۰۰ نسخه چاپ کنیم؟ این تعداد برای یک خیابان از تهران هم کافی نیست، چه برسد دیگر شهرستان‌ها. آن مخاطب خارج از تهران اصلا این کتاب را دیده؟ درباره‌اش شنیده؟ کتاب‌های این حوزه چقدر در تلویزیون و مطبوعات و… تبلیغ و معرفی شده‌اند؟ پس نمی‌توانیم بگوییم بحران مخاطب داریم، چون این مخاطب اصلا کتاب شعر کودک و نوجوان را ندیده است. اگر کار خوبی تولید شود و خوب معرفی شود، قطعا مخاطبش را پیدا می‌کند.

این شاعر در پاسخ به این سوال که چرا شاعران جوان کمتر از شعر کودک و نوجوان استقبال می‌کنند، گفت: یک تصور اجتماعی غلط وجود دارد که نمی‌گذارد شاعران به سمت شعر کودک و نوجوان بیایند. هنوز که هنوز است عده‌ای شعر کودک و نوجوان را دارای ارزش کمتری می‌دانند و سراغش نمی‌روند. در صورتی که شعر کودک و نوجوان حوزه خاص و مهمی است. کسانی که آگاهانه به سراغ شعر کودک و نوجوان می‌آیند، باید بدانند که این گونه ادبی بسیار تخصصی است.

شعر کودک و نوجوان یک حوزه کاملا تخصصی است

وی ادامه داد: در حوزه شعر کودک و نوجوان شما علاوه بر اینکه باید در شعر کاملا تسلط داشته باشید و اصول شعر را بدانید و شعر بزرگسال را بشناسید، باید تجربه‌های کودکانه هم داشته باشید و زبان و محتوای شعرتان هم ویژگی‌های مناسب شعر کودک و نوجوان را داشته باشد. نمی‌شود همین‌طوری یک موضوع را انتخاب کنید و برایش شعر بنویسید. شعری که حس‌های کودکانه ندارد و تجربیات نوجوانانه ندارد، موفق نمی‌شود.

موسویان زبان سهل و ممتنع را از ویژگی‌های اصلی شعر کودک و نوجوان معرفی کرد و گفت: زبان شعر کودک یک زبان ساده و روان و در عین حال عمیق است که هرکسی از عهده آن برنمی‌آید. آقای کشاورز چند هفته پیش در جلسه‌ای گفتند باید جا بیفتد که شعر کودک و نوجوان، یک حوزه کاملا تخصصی است. اگر دیگر شاعران را به پزشکان عمومی تشبیه کنیم، شاعران کودک و نوجوان پزشک تخصصی هستند. شما برای این تخصص نیاز به دانستن و تجربه کردن خیلی چیزها دارید.

وی در پایان گفت: برای اینکه شعر کودک و نوجوان رشد کند و شاعران خوبی در این حوزه تربیت شوند، باید درباره شعر کودک و نوجوان در جلسات و دورهمی‌ها و… درباره آن حرف بزنیم و نسل جدید شاعران را آگاه کنیم. با تولید شعر خوب و معرفی آن‌ها، قطعا مخاطب به سمت شعر می‌آید و دوباره شاهد تیراژ بالای کتاب‌های شعر کودک و نوجوان خواهیم بود.



منیع: خبرگزاری مهر

جای خالی شعر کودک و نوجوان در قفسه‌ها؛ ناشران شعر نوجوان چاپ نمی‌کنند


بابک نیک‌طلب شاعر کودک و نوجوان در گفتگو با خبرنگار مهر درباره فعالیت‌های اخیرش گفت: آخرین کارم کتاب «آهای خورشید» است که انتشارات مهرسا آن را برای رده سنی خردسال و کودک منتشر کرده است. این کتاب در قالب یک مجموعه ۱۶ جلدی منتشر شده که هر جلد از آن گزیده‌ای از شعرهای یک شاعر کودک و نوجوان است. این شعرها به انتخاب آقای مصطفی رحماندوست گزیده شده‌اند. یک اتفاق خوب درباره این کتاب، انتشار یک نسخه صوتی به همراه نسخه مکتوب کتاب است که تجربه خوبی برای خردسالان و کودکان ایجاد می‌کند.

مدارس دیگر توجهی به کتاب‌ شعر نوجوان ندارند

وی با گلایه از بی‌توجهی به شعر کودک و نوجوان گفت: همه ما باید برای پیشرفت شعر کودک و نوجوان احساس مسئولیت کنیم. شعر کودک و نوجوان متولی ندارد و جایی نیست که شاعران دور هم جمع بشوند. خیلی از شاعران در شهرستان‌ها هستند و امکان حضور در تهران ندارند؛ باید با این شاعران ارتباط داشته باشیم.

این‌شاعر کودک قطع شدن ارتباط شاعران با مخاطب کودک و نوجوان را یکی دیگر از مشکلات این حوزه دانست و ادامه داد: ما قبلا در مدرسه‌ها و در جوامع ادبی و فرهنگی کودکان و نوجوانان حضور پیدا می‌کردیم، اما این ارتباط الآن حذف شده است. یک زمانی آموزش و پرورش خودش را موظف می‌دانست که کتاب‌های شعر کودک و نوجوان را بخرد و در مدرسه‌ها توزیع کند، اما الآن اصلا این اتفاق نمی‌افتد. یک زمانی وقتی وارد شهر کتاب می‌شدی، حداقل ۲۰ درصد از بخش کودک و نوجوانش شعر بود، اما الآن خیلی کم شده است. من قفسه‌های شهر کتاب را گشته‌ام؛ هیچ نوع شعر کودکی در آن‌ها نیست. نه اینکه بگویم فقط شعر کودک خوب نیست؛ بلکه شعر کودک بازاری هم نیست.

ناشران کتاب شعر کودک و نوجوان چاپ نمی‌کنند

نیک‌طلب گفت: هرچقدر فاصله بین مولف و مخاطب بیشتر شود، انگیزه سرودن هم کمتر می‌شود. همان‌طور که انگیزه نوجوانان و خانواده‌ها را برای خرید کتاب شعر نوجوان کم می‌کند. وقتی در قفسه کتاب‌فروشی‌ها و کتاب‌خانه مدرسه‌ها و… خبری از شعر نوجوان نباشد،‌ نوجوانان هم شعر را فراموش می‌کنند. وقتی این ارتباط دوسویه برقرار نباشد، ما دیگر نمی‌توانیم دغدغه‌های کودکان و نوجوانان را بفهمیم و منعکس کنیم. چنان که در شعر نوجوان نتوانسته‌ایم مسأله را بفهمیم و حل کنیم. اگر من شعری بگویم که حال و هوای یک نوجوان دانش‌آموز را روایت می‌کند، وزارت آموزش و پرورش اجازه نمی‌دهد در مجلاتش منتشر شود. چون که می‌گوید هدف ما این نیست که عشق را در نوجوانی مطرح کنیم، یا اینکه نمی‌توانیم شعری را که نوجوان در آن از مشکل درسی‌اش می‌نالد، منتشر کنیم.

وی در پایان درباره اوضاع نشر کتاب‌های شعر کودک و نوجوان گفت: ناشران هم چاپ کتاب شعر کودک و نوجوان را تمام کرده‌اند. یعنی به جز یکی دو انتشارات هیچ‌جا شعر چاپ نمی‌کنند؛ به‌ویژه شعر نوجوان. اگر یک ناشر در یک سال چند تا کتاب شعر نوجوان چاپ می‌کند، به نظرم آن سال معجزه شده است. مثلا سال گذشته که انتشارات مهرسا به همت آقای رحماندوست چند مجموعه‌شعر چاپ کرد، به نظرم واقعا معجزه بود. یا یک سال که کانون ۲۰ تا کتاب شعر کودک و نوجوان درآورده بود، واقعا کار بزرگی بود. در حال حاضر هم انتشار کتاب‌های شعر کودک و نوجوان کم است و هم آن مقداری که چاپ می‌شود تیراژ زیادی ندارد.



منیع: خبرگزاری مهر